Inleiding
Je komt met een digitale camera vol foto's terug thuis, en dan? Natuurlijk wil je de mooiste plaatjes delen met je naasten via de TV, of misschien bevriende fotografen via een website, of misschien wel mooie vergrotingen afdrukken en inlijsten. Vroeger ging het rolletje naar de ontwikkelcentrale die het negatief voor je ontwikkelde en de contactafdrukjes maakte. Tegenwoordig kruipen we direct achter de computer en kopieren de foto's naar de harde schijf. Dan begint het sorteren en het nabewerken van de foto's. Er zijn goede programma's zoals Photoshop te koop hiervoor, maar er zijn ook gratis alternatieven zoals het open source programma GIMP. Feitelijk hebben de meeste programma's alle standaard hulpmiddelen onder de motorkap om met een eenvoudige nabewerking de meest bevredigende resultaten te behalen. Hoewel je alle hulpmiddelen los van elkaar op je foto's kan loslaten, is er toch een noodzakelijke volgorde te hanteren voor een goed resultaat. Leer deze volgorde in iedere situatie toe te passen, dan is een vaste en consistente kwaliteit van de nabewerking mogelijk.
Dan het waarom van nabewerken
Natuurlijk heb je een goede camera en een goed oog voor compositie maar toch blijkt thuis dat de foto onder- of overbelichte delen heeft, of dat de kleuren wat flets zijn, of dat de scherpte nog wat beter kan, of dat de horizon scheef staat, je onderwerp rode ogen heeft door het flitsen en ga zo maar door. Allemaal zaken die met de eenvoudige fotobewerkingsulpmiddelen zijn te verhelpen en waardoor je foto's een meer professionele uitstraling krijgen.
Wist je dat: voor iedere foto uit een digitale camera moet verscherping worden toegepast om daarmee de werkelijke scherpte van de foto naar voren te halen. Weet wel dat het verscherpen ALTIJD de allerlaatste handeling is die je op je foto doet.
Windows-PC / Photoshop
In dit artikel gebruik ik een Windows-PC en de elements versie van Photoshop. Natuurlijk zijn er vergelijkbare handelingen op een MAC, tablet uit te voeren.
Stap 1: Vastleggen en beschermen
Maak een map op je harde schijf en begin deze met de datum en dan een verkorte naam van het onderwerp bijvoorbeeld: 20130514 - Artis. Maak in de directory drie mappen aan: Origineel, PSD, Resultaat. Zet je foto's via de USB-kabel, of de geheugenkaartlezer, over naar de hierboven genoemde map: Origineel. Onthoud dat de map Origineel je originele foto's bevat en dat het niet de bedoeling is daarop enige wijziging aan te brengen. Om ongelukjes te voorkomen kan je de eigenschappen van die map veranderen in 'read-only', dan kan je alleen lezen, maar niet schrijven in de map. De map PSD gebruik je om de tussenresultaten van de nabewerking in op te slaan. In Photoshop is dat in het PSD-formaat en je foto's krijgen dan PSD als extensie. Je kan hiermee op een later moment nog eens handelingen aanpassen of terugdraaien. Daarnaast voorkom je met telkens opslaan van tussenresultaten in JPG dat de kwaliteit door herhaalde compressie sterk verminderd. In de map Resultaat sla je als je tevreden bent met je bewerkingen, het eindresultaat in JPG op.
Tip: werk je langer dan 30 minuten aan een foto, doe dan een tussentijdse Save naar de PSD map.
Stap 2: Uitsnijden en rechtzetten
Voor iedere foto overweeg je een beelduitsnede via de CROP-tool. Met dit tool trek je een vierkant of rechthoek over de foto en kies je voor het deel van de foto dat je wil behouden. Bedenk dat voorwerpen langs de randen van de foto kunnen afleiden, of personen of de achtergrond leiden af van de hoofdpersoon. Het bijsnijden kan vrij of gebonden aan het de oorspronkelijke fotoverhoudingen. Wees natuurlijk wel voorzichtig met hoeveel je wegsnijdt, want met wegsnijden gooi je pixels van de foto weg waardoor je een deel van je resolutie kwijtraakt.
Ja, iedere fotograaf vindt dat hij zijn foto's netjes recht maakt. Moderne camera's hebben een waterpas aan boord om een rechte foto te maken. Toch is het nog wel eens nodig om je foto recht te zetten. In Photoshop kan dit op verschillende manieren. De eerste ligt in het verlengde van het voornoemde CROP-pen. Voordat je op het groene vinkje klikt om de CROP definitief te maken, plaats je de cursor buiten het geselecteerde vlak en zie dat deze daarmee rond wordt. Met een klik draai je vervolgens de selectie. Sluit af met het groene vinkje.
Andere manieren zijn:
- het straigthen & crop - tool onder IMAGE>ROTATE, waarmee je met het trekken van een lijn over de horizon, Photoshop het werk kan laten doen.
- een graden nauwkeurige rotoatie met FILTER>CORRECT CAMERA DISTORTION, voer bij ANGLE de gewenste draaihoek in en check op het raster of je foto recht staat. Knip na deze handeling met het CROP tool de foto weer bij tot een nette rechthoek.
Stap 3: Aanpassen zwart- en wit-waarden
Na alle voorbereidingen in de stappen 1 en 2 begint nu het echte werk van de nabewerking. Veel gebruikers van Photoshop beginnen direct met aanpassen van kleur of brightness/contrast. Geen van beide is een goed idee als de foto nog geen goede zwart en wit waarden heeft. Juist een goede instelling daarvan heeft een groot effect op de kleuren en het contrast.
De instelling van de goede zwart- en wit- waarden doe je met LEVELS.
Kies voor ENHANCE>ADJUST LIGHTNING>LEVELS. Hierdoor wordt een nieuw schermpje geopend dat het histogram van de foto weergeeft. Zie dat direct onder het histogram een zwarte, grijze en witte driehoek zit die je met klikken kan verschuiven. Door respectievelijk de zwarte naar rechts en de witte driehoek naar links te schuiven komen de zwart en wit waarden in beeld. Een histogram is meestal een bergachtigfiguur, schuif de driehoekjes naar het begin en naar het einde van de berg voor een goed resultaat (zie hoe kleur en contrast zich verbeteren). De vraag blijft wel hoeveel je de schuifjes moet verzetten. Dit blijft een subjectieve beleving, teveel wit maakt de foto harder en je verliest de details in de naar wit neigende gebieden, teveel zwart maakt delen te donker en verliezen ook hun detail. In het algemeen kan je wel stellen dat zwart de meeste aanpassing kan verdragen, terwijl voor wit een minimale aanpassing al voldoet.
Stap 4: Aanpassen Midtonen
Zoals je al kan raden zijn de midtonen in een foto, alle tonen tussen zwart en wit. Je komt deze tonen tegen als hooglichten (met details), of laaglichten/schaduwen(met details) en de overige tonen van een foto. Juist de midtonen brengen de brightness en de kleuren van je foto tot leven. De instelling van de midtonen doe je met CURVES.
Kies voor ENHACE>ADJUST COLOR>ADJUST COLOR CURVES. Hierdoor wordt een nieuw schermpje geopend met een 'before' en 'after' voorbeeld van je foto. Linksonder zijn een aantal voorgeprogrammeerde settings die je eerst kan uitproberen om het effect daarvan op je foto te zien: BACKLIGHT, DARKEN HIGHLIGHTS, DEFAULT, INCREASE CONTRAST, INCREASE MIDTONES, LIGHTEN SHADOWS, SOLARIZE. Middenonder staan de sliders: ADJUST HIGHLIGHTS, MIDTONE BRIGHTNESS, MIDTONE CONTRAST, ADJUST SHADOWS. Rechtsonder zie je een grafiekje met de curve.
Welke instellingen je gebruikt hangt natuurlijk sterk af van je foto. B.v. bevat je foto veel schaduwpartijen dan kan je deze opfrissen door voor LIGHTEN SHADOWS te kiezen. Vervolgens kan je met de Adjust Shadows slider het effect versterken of verzwakken. B.v. bevat je foto veel hooglicht-partijen dan kan je deze donkerder maken en daarmee de structuur naar voren brengen via DARKEN HIGHLIGHTS. Vervolgens kan je met de slider Adjust Hightlights het effect versterken of verzwakken. Een wat vlak ogende foto kan met de andere opties worden opgepept.
Door te kiezen voor DEFAULT worden alle sliders teruggezet naar de beginwaarde.
Stap 4a: Zichtbaar maken van details in schaduwen en hooglichten
Dit is een specifiek hulpmiddel dat is gebaseerd op wat hierbij is verteld in stap4. Door voor ENHACE>ADJUST LIGHTNING>SHADOWS/HIGHLIGHTS te kiezen wordt een schermpje met sliders geopend waarmee met de bovenste slider de lichte gebieden donkerder worden gemaakt en daarmee meer details vertonen. Met de tweede slider worden schaduwen lichter gemaakt en vertonen meer detail. Dit effect kan ook met de CURVES worden bereikt zoals besproken in stap 4.
Stap 5: Aanpassen van de kleuren: kleurzweem
Digitale camera's hebben nog wel eens de neiging kleuren anders waar te nemen dan onze ogen doen. Dit zie je vooral als het licht niet echt wit is en waardoor er een kleurzweem op de foto ontstaat. Natuurlijk heb je de witbalans-instelling van de camera, waardoor je de camera helpt om een goede kleurkeuze te maken. Heb je dan toch een te blauwe of te gele foto, geen man overboord. Photoshop kan je via de LEVELS uit stap 3, daarvan afhelpen.
Kies voor ENHANCE>ADJUST LIGHTNING>LEVELS. Hierdoor wordt een nieuw schermpje geopend dat het histogram van de foto weergeeft. Zie aan de rechterzijde van dit scherpje drie oogdruppelaars. Kies voor de middelste grijze druppelaar en ga met de cursor over de foto en klik op een plek dat neutaal zou moeten zijn. Eerste pogingen kunnen rare kleureffecten opleveren, maar na een aantal keer proberen is er een algemeen goed kleurbeeld te maken.
Wist je dat: dit de mythe een beetje ontkracht dat er voor een JPG-file geen witbalans correcties mogelijk zouden zijn. Na toepassen van de LEVEL handelingen zie je in het histogram streepjes ontstaan, dit effect heet combing (kam). Normalitair kan je dit negeren.
Stap 6: Aanpassen van de kleuren: HUE / SATURATION
Kleuren kunnen op twee manieren worden beinvloed. Via HUE pas je de kleur van de kleur aan. SATURATION past de intensiteit van de kleur aan. Het gebruik van deze aanpassing heeft pas zin als de voorgaande stappen zijn gedaan.
Kies voor ENHACE>ADJUST COLOR>ADJUST HUE/SATURATION. Hierdoor wordt een nieuw scherpje geopend. Door bij Edit te klikken wordt een lijst geopend met MASTER en andere kleuren. Bij de keuze voor MASTER worden alle kleuren tegelijk aangepast, voor de keuze van een specifieke kleur wordt alleen die kleur aangepast. Begin eerst met de MASTER en beperk je SATURATION aanpassing tot een maximum van 10 tot 15. Pas nu per kleur de HUE/SATURATION aan.
Stap 7: Verscherpen
Echt als allerlaatste stap is het verscherpen. Zoals eerder gezegd is verscherpen een must, omdat digitale foto's van zichzelf een zekere onscherpte hebben. Verscherpen heeft verder nog een noodzaak in relatie tot het afdrukken van een foto. Gebruik voor het verscherpen de functie: ENHANCE>UNSHARP MASK. Er zijn hier 3 parameters om een goede instelling te vinden. Het effect van verscherpen is direct op het scherm te zien. Pas op, ook hier geldt het toepassen met mate.
A: Werken met lagen
Photoshop is zo gemaakt dat je de bovenstaande stappen ook kan opbouwen in verschillende lagen, dus voor iedere stap een eigen aanpassingslaag. Iedere laag fungeert dan als transparant waarbij je later in het proces nog eerdere instellingen kan wijzigen of zelfs ongedaan maken. Het behoud van de lagen structuur impliceert een opslag van je foto in het PSD formaat. Ben je echt helemaal klaar dan kan je de lagen via LAYER>FLATTEN IMAGE platdrukken tot 1 foto.
B: Historie van de wijzigingen
Photoshop houdt ook alle wijzigingen bij in een historisch overzicht. Met dit overzicht kan je wijzigingen ongedaan maken. Voor het behoud van de historie tbv een volgende edit-sessie is het nodig dat het plaatje in het PSD-format wordt opgeslagen.
C: RAW foto's
RAW is een foto formaat dat door veel digitale camera's wordt ondersteund. Zoals de naam als zegt is dit te beschouwen als een ruw tussenformaat waarop via de computer nabewerking nodig is. RAW is dus niet gecomprimeerd, hetgeen leidt tot een grote opslagruimte. Met speciale software is, vergelijkbaar met de stappen zoals hierboven een workflow te volgen voor het nabewerkingsproces. Nog meer dan bij JPG zijn achteraf nog veel meer zaken op een RAW-file te corrigeren.
D: Geautomatiseerde nabewerking
Programma's als Photoshop kunnen bepaalde handelingen uit de nabewerking geautomatiseerd uitvoeren. Daarnaast is het programma ook zo in te stellen dat hij dezelfde handeling op veel foto's tegelijk kan uitvoeren, zonder dat je zelf iedere foto met het handje moet laden. De relevantie van dit soort handelingen is beperkt, omdat de tweaks op individuele foto's uiteindelijk toch een uniek karakter hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten